Friday, 11 May 2018

LanaganaT Morfolojik Kısaltmalar


Langana-T Türkçe Dil Parçalayıcısının morfoloji aşamasında kullandığı dil değişkenlerinin isimleri (burada var olan dğişkenlerin hepsi yerine bir fikir verecek kadarı belirtilmiştir).


R ö.is.   Root - R kelimenin olduğu gibi sözlükten alındığını belirtir
N is.   Noun - N kelimenin isim kökenli kelimelerin kısmında işlendiğini belirtir.
V f.         Verb - V kelimenin fiil kökenli kelimelerin kısmında işlendiğini belirtir.
---------------------
is.           isim
f.             fiil
sf.           sıfat
zf.           zarf
ed.         edat
ö.is.       özel isim
zm.        zamir
bağ.       bağlaç
ün.         ünlem
----------------------
60           2   35      başka
                Kitabın en başından itibaren 60. kelime, 2. cümle,
                bu cümle içinde 35. kelime
R eda. sf. ===>başka
                'başka' kelimesi root edat veya sıfat'tır.
----------------------
isim ekleri
62           2   37      sandala
N is. ===>sandala   =sandal -a   ^Noun->Noun
                -a eki isimden isim oluşturuyor.
N is. ===>eve   =ev -e   ^Noun->Noun
N is. ===>işi   =iş -i          ^Noun->Noun
R zm. ===>bunları   bu [n] +lar -ı
N is. ===>ağlardan   =ağ  -lar  -dan          ^Noun->Noun
R zm. ===>benden   ben -den
N zf. ===>orda   =orada -da       ^Noun->Noun 
                (Zamirler isim gibi işleniyor, istisnalar dışında)
R zm. ===>Bende   ben -de

N is. ===>haberlerini   =haber  -ler  -ini                 ^Noun->Noun
N is. ===>yalnızlığını   =yalnızlık -ğını       ^Noun->Noun

-----------------------
fiil ekleri = edilgenlik eki + olumsuzluk eki + zaman eki + şahıs eki
V f. ===>okuyacağım   =oku +2y -acağım             ^CEKliGelecek %tr.intr.
V f. ===>bilmiyordu   =bilmi -iyordu       ^ŞimdikiDILIGeçmiş       %tr.intr.
V f. ===>çıkardı   =çıkar -dı          ^GenişDiliGeçmiş => morphoHistory=DiliGeçmiş                             %tr.intr.
V f. ===>verdi   =ver -di               ^DiliGeçmiş        %dat.tr.intr.
V f. ===>olur   =ol -ur    ^IRliGenişZ         %intr.
V f. ===>bitmiş   =bit -miş           ^MİŞliGeçmiş    %tr.intr.
V f. ===>düşünsene   =düşün -sene      ^Şart     %tr.intr.
V f. ===>gel   =gel           ^Emir    %intr.
V f. ===>batmıştı   =bat -mıştı   ^DiliMişliGeçmiş              %intr.

V f. ===>bölüşürüz   =bölüş -ürüz           ^IRliGenişZ
V f. ===>Döndüğüm   =Dön -düğüm      ^Verb->Noun  %intr.
V f. ===>anlatırsın   =anlat -ırsın               ^IRliGenişZ         %tr.intr.dat.
V f. ===>korkuyorum   =kork -uyorum                 ^yorŞimdiZ         %dat.intr.
V f. ===>korkacaksın   =kork -acaksın    ^CEKliGelecek %dat.intr.
V f. ===>alsak   =al -sak                ^Şart     %dat.tr.intr.
V f. ===>Alalım   =Al -alım           ^Emir    %dat.tr.intr.
V f. ===>Aratırım   =Arat -ırım   ^IRliGenişZ         %tr.intr.
V f. ===>istemiyorum   =iste (mi) -iyorum          ^yorŞimdiZ         %tr.intr.

V f. ===>yenilmez   =yen +1il (mez)       ^Verb->Adjective  => morphoHistory=Emir       IRliNegGenişZ   Passive                                 %tr.
V f. ===>bulabilir   =bul +1abil -ir             ^IRliGenişZ         %tr.intr.
V f. ===>alabilirim   =al +1abil -irim         ^IRliGenişZ         %dat.tr.intr.
-----------------------
İsim Kelime tipi Dönüştürücüler
N is. ===>köşedeki   =köşe -deki             ^Noun->Noun/Adjective
N is. ===>denizlerdeki   =deniz  -ler  -deki           ^Noun->Noun/Adjective 
N sf. ===>Balıksız   =balık -sız     ^Noun->Adjective
N is. ===>kısmetli   =kısmet -li   ^Noun->Noun/Adjective
N is. ===>Denizle   =Deniz -le    ^Noun->Adverb
N zf. ===>saatlerce   =saat  -ler  -ce        ^Noun->Adverb 
N is. ===>ellerimle   =el  -ler  -imle          ^Noun->Adverb
N is. ===>zamandır   =zaman -dır            ^Noun->Verb   %intr.
N zm. ===>seninledir   =sen [inle] -dir ^Noun->Verb  %intr. 
N f.  ===>tutanlarsa   =tut -anlarsa         ^Noun->Verb Şart  =>tense analysis= Şart         %tr.intr.

N is. ===>Gözlerinden   =Göz  -ler  -inden           ^Noun->Noun
-----------------------
Fiil Kelime tipi dönüştürücüleri
-----------------------
V f. ===>duran   =dur -an            ^Verb->Noun/Adjective             %intr.
V f. ===>uyurken   =uy -ur -ken               ^IRliGenişZ->Adverb     %dat.intr.
V f. ===>kalkarak   =kalk -arak ^Verb->Adverb ->Adverb          %intr.
V f. ===>olup   =ol -up ^Verb->Adverb               %intr.
V f. ===>döndüğümde   =dön -düğümde            ^Verb->Noun  %intr.
V f. ===>sarsıldığını   =sars +1ıl -dığını    ^Passive  => morphoHistory=Verb->Noun                         %tr.
V f. ===>kaldıkça   =kal -dıkça    ^Fiilden-Zarf dikçe->Adverb => morphoHistory=Verb->Adverb                              %intr.
V f. ===>tutunca   =tut -unca    ^Verb->Adverb               %tr.intr.
V f. ===>oturmadan   =otur (ma) -dan ^Verb->Adverb               %intr.
V f. ===>çıkalı   =çık -alı                ^Verb->Adverb               %intr.

V f. ===>yaşadığımca   =yaşa -dığımca   ^Verb->Adverb               %intr.

------------------------
Zarf kelime tipi dönüştürücüleri
N zf. sf. ===>böylesine   =böyle -sine    ^Adverb->Adverb
V f. ===>ettikten   =et -tikten   ^Verb->Adverb ->Adverb          %tr.intr.dat.
N zf. ===>öncesine   =önce -sine            ^Adverb->Adverb
V f. ===>Çektikçe   =Çek -tikçe                 ^Fiilden-Zarf dikçe->Adverb => morphoHistory=Verb->Adverb                              %tr.intr.

V f. ===>çekilip   =çek +1il -ip    ^Passive  => morphoHistory=Verb->Adverb                     %tr.intr.

İyelik ekleri
------------------------
R zm. ===>O   o
6763      903   1   benim
R zm. ===>benim   ben -im
6764      903   2   kardeşim
N is. ===>kardeşim   =kardeş -im            ^Noun->Noun
R zm. ===>senin   sen -in
R zm. ===>bizim   biz -im
N sf. is. ===>Dostlarımız   =Dost  -lar  -ımız          ^Noun->Noun

Edilgenlik ekleri
-------------------
V f. ===>açıldım   =aç +1ıl -dım ^Passive  => morphoHistory=DiliGeçmiş                              %tr.intr.
V f. ===>soyulmuş   =soy +1ul -muş       ^Passive  => morphoHistory=MİŞliGeçmiş                          %tr.
V f. ===>bozulmamış   =boz +1ul (ma) -mış        ^Passive  => morphoHistory=MİŞliGeçmiş          %tr.intr.
V f. ===>kırılır   =kır +1ıl -ır          ^Passive  => morphoHistory=IRliGenişZ                               %tr.intr.
V f. ===>yenilmez   =yen +1il (mez)       ^Verb->Adjective  => morphoHistory=Emir       IRliNegGenişZ   Passive                                 %tr.
V f. ===>veriliyordu   =ver +1il -iyordu ^Passive  => morphoHistory=ŞimdikiDILIGeçmiş                             %dat.tr.intr.
V f. ===>yenilmezdi   =yen +1il -mezdi                 ^Passive  => morphoHistory=DiliGeçmiş              IRliNegGenişZ                   %tr.
V f. ===>üzülüyorlardı   =üz +1ül -üyorlardı        ^Passive  => morphoHistory=ŞimdikiDILIGeçmiş                             %tr.
V f. ===>kesilirdi   =kes +1il -irdi               ^Passive  => morphoHistory=GenişDiliGeçmiş                 %tr.intr.
V f. ===>utanılacak   =utan +1ıl -acak     ^Passive  => morphoHistory=CEKliGelecek                        %intr.

V f. ===>yatırılıp   =yatırıl -ıp      ^Passive  => morphoHistory=Verb->Adverb                     %tr.intr.
V f. ===>sarsıldığını   =sars +1ıl -dığını    ^Passive  => morphoHistory=Verb->Noun                         %tr.
V f. ===>denilen   =den +1il -en               ^Passive  => morphoHistory=Verb->Noun/Adjective                  %intr.

Nesne Geçişkenliği
------------------
dat.    (dative) dolaylı tümleç yapabilir
tr.           (transitive) nesnesi olabilir
intr.       (intransitive) öznesi olabilir
Eğer bunlardan yalnız bir veya ikisi varsa kelime yalnız o özelliklere sahip olabilir.
Eğer fiil edilgen ise parse aşamasında fiil sözlükte intr. olarak belirtilmişse
bile nesne sahibi olarak işlenir.

R f. ===>vermek             %dat.tr.intr.
N f. ===>vermek   =ver -mek    ^Verb->Noun  %dat.tr.intr.